Πέμπτη 28 Αυγούστου 2008

Ο κρατικός προϋπολογισμός που έγινε μαύρη τρύπα

Κάθισα και σκέφτηκα πολύ για ποιο λόγο προτιμούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο μαύρη τρύπα του προϋπολογισμού, αντί του όρου έλλειμμα. Η πρώτη και προφανής απάντηση είναι γιατί είναι πιασάρικος τίτλος ειδήσεων, τρομακτικός, ο οποίος κατ’ επέκταση τραβάει την προσοχή, άρα ανεβάζει και την τηλεθέαση. Είναι τρομακτικός γιατί όλοι έχουμε συνειδητά ή ασυνείδητα, από τότε που ανακαλύφθηκε η ύπαρξη μαύρων τρυπών στο σύμπαν, μια ορισμένη αίσθηση για αυτό το αδηφάγο τέρας που καταβροχθίζει οτιδήποτε βρεθεί κοντά του. Με μια πιο ενδελεχή όμως προσέγγιση, ξεφεύγοντας από το προφανές κι αποδεχόμενη το ασυνείδητο σημασιολογικό φορτίο που φέρουν οι λέξεις, κατέληξα στο συμπέρασμα πως είναι πραγματικά μια σοφή απόφαση να αποφύγουμε τον λογιστικό όρο οικονομικό έλλειμμα, μιας και οι φυσικές ιδιότητες που χαρακτηρίζουν μια μαύρη τρύπα ταιριάζουν απόλυτα με την μαύρη οπή που παρατηρείται στο κρατικό οικονομικό μας σύμπαν. Μια Μαύρη Τρύπα λοιπόν:
1. δεν είναι τίποτα άλλο από ένα γίγαντα που από τα πολλά υλικά που περιείχε, από την μεγάλη μάζα, το μεγάλος βάρος που απέκτησε έχασε τη μάχη με τη βαρύτητα, μεταμορφώνοντας τον εαυτό του σε μια συμπυκνωμένη μορφή μάζας. Μοιραία οπουδήποτε συγκεντρώνεται μεγάλη ποσότητα ύλης, θα επακολουθήσει και η βαρυτική κατάρρευση, η οποία είναι μη αναστρέψιμη.
2. είναι μια συγκέντρωση μάζας τόσο μεγάλη, ώστε η δύναμη της βαρύτητας να μην επιτρέπει τίποτα να ξεφύγει από αυτήν. Καταπίνει τα πάντα, οτιδήποτε πλησιάζει κοντά στο βαρυτικό της πεδίο.
3. δεν μπορεί να διοχετεύσει πληροφορίες σε κάποιον έξω από αυτήν.
4. διατηρεί μνήμη μόνο για τη μάζα και το φορτίο της ύλης που απορρόφησε.
5. χαρακτηρίζεται από μια ορισμένη εντροπία.

Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύστημα οικονομικού σχεδιασμού, με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του κράτους. Δεν έχει σκοπό την άλογη συσσώρευση πλούτου ως θεμελιακό κίνητρο, αλλά την συγκέντρωση επαρκούς πλούτου ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πολιτών του κράτους, όπως για παράδειγμα την ανάγκη για παιδεία και υγεία. Αυτός ο σχεδιασμός στην αρχή οριζόταν ή θα έπρεπε να ορίζεται, να δαμάζεται και να ελέγχεται από τους σχεδιαστές του. Σιγά σιγά όμως, όπως γίνεται με τα περισσότερα φυσικά ή τεχνητά συστήματα , ο προϋπολογισμός αυτονομήθηκε, στράφηκε προς τον πυρήνα του καταλήγοντας ένα ενδοσκοπικό αυθύπαρκτο σύστημα. Αυτή είναι η μοίρα όλων των συστημάτων που ξεχνούν τον πραγματικό λόγο της δημιουργίας τους κι αποκτούν μια ματαιόδοξη στάση γύρω από την ύπαρξη τους. Η όγκος του και το βάρος του, έχοντας ξεφορτωθεί πια τα ευγενή αίτια που τον δημιούργησαν, έγιναν πολύ μεγαλύτερα από αυτό που άντεχαν οι φυσικοί νόμοι με αποτέλεσμα να χάσει τη μάχη με τη δύναμη της βαρύτητας. Ο προϋπολογισμός μεταμορφώθηκε σταδιακά σε ένα αλαζονικό και ματαιόδοξο γίγαντα, ο οποίος τελικά συρρικνώθηκε από την φυσική θεία δίκη σε ένα πραγματικά φουκαριάρικο, αλλά και εκδικητικό τίποτα, σε μια μαύρη τρύπα. Αυτή η μαύρη τρύπα που υπάρχει κάπου στο ελληνικό κρατικό σύμπαν, είναι καταδικασμένη από τη μοίρα της να καταβροχθίζει οτιδήποτε την πλησιάζει και απ’ όσο γνωρίζουμε είναι αδύνατο να έρθει στην πρότερη κατάσταση της. Η γνώση μας για τις μαύρες τρύπες είναι μάλλον περιορισμένη, μιας και δεν μπορούν να μας διοχετεύσουν καμία πληροφορία. Οπότε αγνοούμε τους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργούν στο κέντρο της ύπαρξης τους. Το μόνο πράγμα που ξέρουμε για τις μαύρες τρύπες και πιο συγκεκριμένα για τον προϋπολογισμό που μεταμορφώθηκε σε μαύρη τρύπα είναι το μέγεθος της ύλης που απορρόφησε και εξακολουθεί να απορροφά. Αυτό λοιπόν το γνωρίζουμε πραγματικά και το ονομάζουμε, ας πούμε, δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο και προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε. Ξεχνάμε όμως έναν άλλον σπουδαίο φυσικό γεγονός που λέγεται εντροπία και το οποίο γνωρίζουμε ότι χαρακτηρίζει και μια μαύρη τρύπα…
Ας κάνουμε μία τολμηρή σκέψη: Ας σκεφτούμε την μαύρη τρύπα που ονομάζουμε προϋπολογισμό ως ένα νέο σύστημα, ως ένα οργανισμό, για παράδειγμα σαν ένα ζουμερό και υγιές μηλαράκι. Λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε πως όλα τα οργανικά συστήματα είναι καταδικασμένα κάποτε να αποσυντεθούν. Το ζουμερό μας μηλαράκι είναι καταδικασμένο σταδιακά να σαπίσει και τα σωματίδια του να αλλάξουν διάταξη. Θα αρχίσουν να γίνονται κάπως… άτακτα. Η μεταβολή αυτή στο σύστημα του μήλου μας διέπεται όπως και όλα τα μεταβαλλόμενα συστήματα από το νόμο της εντροπίας. Μόλις το μήλο αρχίζει να σαπίζει, μόλις αλλάξει η κατάσταση του μήλου, στην συγκεκριμένη περίπτωση μόλις αρχίζει και αλλάζει η δομική διάταξη της μαύρης τρύπας-προϋπολογισμού η αρχή της εντροπίας αναλαμβάνει το ρόλο της…
Ολοένα και περισσότερη ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα, στην κατώτατη μορφή ενέργειας, αυξάνοντας την αταξία του συστήματος, καθώς αυτό εξελίσσεται. Η εντροπία λοιπόν αυξάνει την αταξία, με απώτερο σκοπό το χάος, ο άνθρωπος όμως έχει ανάγκη το ακριβώς αντίθετο: την τάξη. Γι’ αυτό το λόγο δημιουργήθηκε ο συμβολικός και μη φυσικός όρος Αρνητική Εντροπία, για να περιγράψει την πεισματική αντίσταση του ανθρώπου σε ένα απόλυτο φυσικό φαινόμενο…
Τι μεγάλος συμβολισμός που κρύβεται στις ανθρώπινες έννοιες! Πόσο μεγάλη άρνηση δείχνουμε απέναντι στη Φύση! Μήπως τελικά ο όποιος φυσικός νόμος δεν είναι παρά ένας συμβολισμός που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην όποια ανθρώπινη εφεύρεση, κατασκευή, δημιουργία! Αν η εντροπία ή η εξέλιξη σε μαύρη τρύπα είναι μια φυσική διαδικασία για ένα σύστημα της φύσης, γιατί και να μην είναι και η φυσική εξέλιξη ενός συστήματος φτιαγμένου από τον άνθρωπο, όπως συνέβη και στον κρατικό προϋπολογισμό;

Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

Ακόμα και στο θάνατο το μέσο και το χρήμα παίζει ρόλο...

Χτες το βράδυ έφυγε για το τελευταίο του ταξίδι ο γείτονας μου. Αιφνίδιος θάνατος. Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σύντομες οι διαδικασίες πια, γρήγορες οι αποφάσεις. Ούτε να θρηνήσεις τον νεκρό σου δεν σου επιτρέπουν οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, αλλά ούτε και να χωνέψεις τι έχει συμβεί, να αποφασίσεις, βρε αδελφέ ποιο είναι το προτιμότερο.
Ο κύριος Γ…ς έφυγε γύρω στις 3 τα ξημερώματα, η διακομιδή του στο νοσοκομείο ήταν μάλλον τυπική και το τελεσίδικο ανακοινωθέν για το μοιραίο βρήκε τη χήρα του κατάκοπη και σοκαρισμένη, ανίκανη να πάρει αποφάσεις δυο ώρες αργότερα. Οι διαδικασίες όμως απαιτούσαν από την γυναίκα αυτή να σκεφτεί ψύχραιμα και αποφασιστικά εκείνη τη στιγμή. Που θα ταφεί; Πότε; Θέλει να γίνει νεκροτομή; Το απόγευμα της ίδιας μέρας ή την επόμενη να γίνει η κηδεία; Τι να έλεγε η γυναίκα; Πώς να μπορούσε να σκεφτεί τόσο γρήγορα; Λίγες ώρες νωρίτερα έκανε σχέδια για το χειμώνα παρέα με το σύζυγο της.«Εσύ τι λες παιδί μου;» ρώτησε το γιο της.
Ο γιος, πιτσιρικάς, πρωτοετής φοιτητής , έκρινε πως την απόφαση για τα παραπάνω, μα ειδικότερα για τον τόπο ταφής θα έπρεπε να την λάβει η μητέρα του. Εκείνη μέσα σε λυγμούς ζήτησε να τον έχει κοντά της, κοντά στον τόπο κατοικίας τους, εκεί όπου στήσανε το σπιτικό τους τα τελευταία 25 χρόνια…Φευ! Ούτε αυτό το δικαίωμα δεν έχει κάποιος σε τούτη τη χώρα να έχει κοντά το νεκρό του, να τον επισκέπτεται, να τον τιμά.
Βλέπετε το λάθος αυτού του ανθρώπου ήταν ότι πέθανε στο νομό στον οποίο εργαζόταν και κατοικούσε ο ίδιος και η οικογένεια του, αλλά ήταν δημότης πόλης άλλου νομού της χώρας. Ήταν ετεροδημότης! Μέγα λάθος!
Το αποτέλεσμα; Για να επισκέπτονται μητέρα και γιος τον αποβιώσαντα στον τελευταίο τόπο κατοικίας του, θα πρέπει να κάνουν ολόκληρο ταξίδι…Και όλα καταλήγουν βέβαια στο χρήμα. Για να ταφεί ένας ετεροδημότης στον τόπο διαμονής του, θα πρέπει το χέρι να μπει βαθειά στην τσέπη! Πέρα από τα συνηθισμένα έξοδα, τα πολύ υψηλά που πληρώνουμε όλοι σε αυτή την τραγική στιγμή, θα έπρεπε να δώσουν ένα υπέρογκο ποσό στον δήμο για να αποκτήσουν το δικαίωμα της ταφής του. Δεν υπάρχει χώρος, είπανε από το δήμο, αλλά με μερικές χιλιάδες ευρώ, θα βρισκόταν… Άς μην μιλήσουμε για το γνωστό και ακοστολόγητο μέσο που θα έπαιζε κι αυτό σαφέστατο ρόλο του. Ο γνωστός πρωταγωνιστής στην ελληνική κοινωνία!
Ήμαρτον! Πολίτες της χώρας είμαστε όλοι και μπροστά στο θάνατο θα πρέπει να είμαστε ίσοι…Δεν είμαστε στη ζωή, ας είμαστε στο θάνατο τουλάχιστον. Λίγη σοβαρότητα κύριοι νομοθέτες, κύριοι υπουργοί, δήμαρχοι, ιερωμένοι, ή όπως στο διάολο σας λένε.